De directeur van het Verificatiebureau met zijn staf van verificateurs. (Wikimedia Commons)
Onderzoek naar de geschiedenis van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
1933-1946
In april 2020 is het onderzoek De VNG en het Nederlandse bestuur gedurende oorlog, crisis en herstel gestart. Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) voert het onderzoek uit, in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Het doel is het functioneren van de VNG en het Nederlandse openbare bestuur ten tijde van crisis en oorlog in de periode 1933-1946 bloot te leggen. Het onderzoek wordt opgeleverd in 2025.
In de wetenschappelijke literatuur over het ambtelijk apparaat in oorlogstijd en over roof- en rechtsherstel, is de VNG tot dusver buiten beschouwing gebleven. Frank van Vree (directeur NIOD): “Omdat er nauwelijks iets bekend is over de geschiedenis van de VNG tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het onderzoek een groot maatschappelijk en wetenschappelijk belang. In de kern gaat het in dit onderzoek om het geven van rekenschap met betrekking tot de vraag wat oorlog en bezetting voor het openbaar bestuur in Nederland hebben betekend.”
Het onderzoek bestaat uit twee delen: het eerste betreft een studie naar de organisatie en activiteiten van de VNG tijdens de bezetting, de aanloop daarnaartoe en het rechtsherstel na afloop van de oorlog en daarnaast komt er en een ambtelijke biografie van Prof.mr. David Simons. Deze Joodse bestuurskundige werd in zijn werk geconfronteerd met grote zakelijke én persoonlijke dilemma’s. Samen kunnen deze studies een unieke en indringende kijk geven op wat de oorlog en bezetting voor de VNG en het Nederlandse bestuur hebben betekend.
Het eerste deel van het onderzoek betreft een promotieonderzoek en wordt uitgevoerd door Afke Berger. Haar proefschrift zal uiteindelijk aansluiten bij andere recente onderzoeken naar de rol van het lokale bestuur bij kwesties van ontrechting, onteigening, roof en rechtsherstel van Joodse stadsgenoten.
De ambtelijke biografie over Prof.mr. David Simons wordt geschreven door Dr. Hinke Piersma, senior onderzoeker bij het NIOD, die onder meer over de Drie van Breda en de Nederlandse politie tijdens de bezetting heeft gepubliceerd.
Over de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is de koepelorganisatie die gemeenten in Nederland en de overzeese gebieden verbindt. Alle gemeenten van Nederland zijn lid van de VNG. Daarnaast behoren ook de gewesten Aruba en Curaçao en de bijzondere gemeenten Bonaire, Saba en Sint Eustatius tot de vereniging. De vereniging werd opgericht op 28 februari 1912.
De vereniging heeft als doel om de lokale overheid te versterken, zodat gemeenten hun inwoners optimaal kunnen bedienen. De VNG ondersteunt gemeenten bij het vertalen van nationaal beleid naar gemeentelijk beleid, bij kennisdeling over de uitvoeringspraktijk en behartigt de belangen van alle gemeenten bij diverse partijen.
