EHRI blogpost: Op zoek naar Elżbieta Nadels "The Black Album"
Gepubliceerd op 21 August 2023
Eind 2020 deed kunsthistoricus Rachel Perry onderzoek in de online database van de US Holocaust Memorial Museum en stuitte op een merkwaardige vermelding: ‘Z czarnej teki 1939-1945 (The Black Album1 1939-1945) / Elżbieta Nadel’. Dit ‘Black Album’ stond simpelweg beschreven als een set van 19 kleine fotografische reproducties gemonteerd op zwarte kaarten van slechts 14 centimeter, gemaakt in 1946 in Praag. Er was verrassend genoeg geen enkele informatie over de herkomst van het werk, de inhoud of de auteur.
Rachels nieuwsgierigheid was echter gewekt, niet in de laatste plaats omdat ze de naam Elżbieta Nadel wel kende. Recentelijk was er veel aandacht geweest in de kunsthistorische wereld en daarbuiten voor een ander album met tekeningen van Nadel, getiteld Images from Home, dat zij in de zomer van 1942 in Lviv, Oekraïne, maakte. Het werd ontdekt in 1999 in Krakau en vervolgens voor het eerst tentoongesteld in 2012, voordat het een thuis vond in het POLIN museum als onderdeel van de permanente tentoonstelling. De kunsthistoricus en hoofdconservator bij POLIN, Renata Piątkowska, had zojuist een heel artikel aan Images from Home gewijd. Maar het Black Album was nog nooit gereproduceerd, tentoongesteld of beschreven.
In de nieuwste EHRI Document Blogpost beschrijft Rachel Perry (PhD Art History, Harvard University; Docent Weiss Livnat Graduate Program in Holocaust Studies, University of Haifa; Art History, Tel Aviv University) haar zoektocht naar de 19 fotografische reproducties en daarna naar het originele werk. Bovendien maakt ze een vergelijking van het naoorlogse album met de tekeningen van het eerdere Images from Home, dat gemaakt werd in het afgesloten ghetto van Lviv. Perry bekijkt de tekeningen niet alleen met kunsthistorisch oog, maar ook als historische bron. De blogpost toont een aantal prachtige tekeningen uit The Black Album en Images from Home.
Het EHRI Document Blog bevat inmiddels zo’n tachtig bijdragen van onderzoekers, archivarissen, informatiespecialisten en digital humanists over onderwerpen die aan de Holocaust raken. De grotere toegankelijkheid van digitaal archiefmateriaal brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee. EHRI, archieven, musea en andere instellingen met Holocaust materiaal hebben ervoor gezorgd dat documenten nu beschikbaar zijn voor iedereen, leek of professioneel, vlakbij of ver weg. Dit schept ook de mogelijkheid van een verkeerde interpretatie of onzekerheid over de – vaak zeer complexe – (archief)context. Het EHRI-blog is een ruimte om ideeën te delen over Holocaust-gerelateerde archiefstukken en hun presentatie en interpretatie met behulp van digitale mogelijkheden. De auteurs, verbonden aan verschillende organisaties en uit vele landen, doen verslag van hun activiteiten en experimenteren hier met digitale presentatietools. Minstens een keer per maand verschijnt een nieuwe blogpost.
Het European Holocaust Research Infrastructure project (EHRI) is een internationaal project gericht op het online toegankelijk maken van informatie over verspreide Holocaust gerelateerde bronnen en het toegankelijker maken van deze documenten, bronnen en expertise. EHRI wordt gefinancierd door de Europese Unie en zal in 2025 een permanente, Europese organisatie zijn. NIOD is coördinator van EHRI.