Heeft het NIOD materiaal over krijgsverrichtingen en individuele militairen?
Het NIOD beschikt echter niet over archiefmateriaal met betrekking tot militaire operaties. Wel zijn in een aantal archieven documenten te vinden over Duitse militaire eenheden en objecten in bezet Nederland, met name in het archief van de Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden (collectie nr. 001), in de Collectie Duitse instellingen buiten Nederland (CDI, collectie nr. 215), en in de archieven van de Nederlandse spionagegroepen Groep Albrecht (collectie nr. 190a) en de Geheime Dienst Nederland (collectie nr. 191).
Voor informatie op het gebied van de krijgsgeschiedenis is er een andere instantie in Nederland die op dat gebied gespecialiseerd is, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie:
Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH)
Bezoekadres: Frederikkazerne, Van Alkemadelaan 786, 2597 BC Den Haag
Postadres: Postbus 90701, 2509 LS Den Haag
telefoon algemeen: 070 316 58 36
telefoon studiezaal: 088 9516622
E-mail: nimh@mindef.nl
Hier kunt u terecht voor vragen over de geschiedenis van de Nederlandse landmacht, luchtmacht, marine, koopvaardij en marechaussee.
Een goede studie over de Duitse inval in Nederland is het boek Mei 1940: de strijd op Nederlands grondgebied, onder redactie van Herman Amersfoort en Piet Kamphuis (2de herziene druk, Den Haag 2005). De gevechtsverslagen van de meidagen 1940 zijn hier digitaal in te zien.
Een uitvoerig overzicht van de krijgshandelingen op Nederlands grondgebied in de Meidagen van 1940 wordt geboden door de 13 banden tellende reeks De strijd op Nederlands grondgebied tijdens de Wereldoorlog II; Hoofddeel 3: Nederlands verdediging tegen de Duitse aanval van 10-19 mei 1940 van de Krijgsgeschiedkundige afdeling van het Hoofdkwartier van de chef van de generale staf van het Ministerie van Oorlog ('s-Gravenhage 1952-1963). Deze reeks wordt ook wel de 'groene serie' genoemd, naar de kleur van de banden, en is inmiddels via het NIMH digitaal te raadplegen. In 1970 kwam bovendien nog een studie specifiek over de luchtstrijdkrachten beschikbaar: F.J. Molenaar, De luchtverdediging in de meidagen 1940, 2 banden ('s-Gravenhage 1970).
Het verloop van de geallieerde bevrijding van Nederland wordt helder uiteengezet in De bevrijding van Nederland 1944-1945: oorlog op de flank, onder redactie van Christ Klep en Ben Schoenmaker (Den Haag 1995).
De bevrijding van Nederland is vanuit Canadees perspectief beschreven in het boek The victory campaign: the operations in North-West Europe, 1944-1945 van C.P. Stacey (deel 3 van de Official history of the Canadian army in the Second World War) (Ottawa 1960).
Over de geschiedenis van de Nederlandse vliegvelden tijdens de Tweede Wereldoorlog is veel informatie te vinden in het boek Vliegvelden in oorlogstijd: Nederlandse vliegvelden tijdens bezetting en bevrijding 1940-1945, onder redactie van Peter Grimm, Erwin van Loo en Rolf de Winter (Amsterdam 2009).
Het NIOD heeft slechts zeer beperkt informatie over individuele militairen. De namen van tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen Nederlandse militairen zijn te vinden op de Erelijst van Gevallenen. Op de Erelijst staan de namen van zo’n 18.000 Nederlanders vermeld die in de gewapende strijd tegen de Duitse of Japanse bezetter, in het verzet, of als bemanning der koopvaardij zijn omgekomen.
Voor de persoonsgegevens van individuele militairen kunt u zich in principe echter beter richten tot andere instellingen dan het NIOD.
Nederlandse militairen
De gegevens van individuele militairen die gediend hebben bij de Nederlandse strijdkrachten berusten bij het persoonsarchief van het Ministerie van Defensie.
Voor gegevens van oud-militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) kunt u terecht bij de:
Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP)
Postbus 1263
6400 BG Heerlen
tel: 0031 - 45 - 579 30 58
en/of bij het:
Prins Willem Alexanderhof 20
2595 BE Den Haag
Postbus 90520
2509 LM Den Haag
Telefoon algemeen: 070-3315400
Telefoon inlichtingen: 070-3315444
E-mail: info@nationaalarchief.nl
Bij de SAIP en het Nationaal Archief worden namelijk de dienstoverzichten van (voormalige) KNIL-militairen bewaard (zowel beroeps- als dienstplichtig personeel). Zie over de KNIL-stamboeken de website van het Nationaal Archief.
De namen van Nederlanders die een militaire onderscheiding hebben gekregen zijn te vinden op de website www.onderscheidingen.nl/decorandi/index.
Geallieerde militairen
Bij de volgende adressen kan navraag worden gedaan naar personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog voor respectievelijk de Amerikaanse, Britse of Canadese strijdkrachten hebben gediend:
VS
The National Archives and Records Administration (NARA)
8601 Adelphi Road
College Park, MD 20740-6001
USA
Zie voor de 'military service records': http://www.archives.gov/veterans/military-service-records/
Databases met de namen van gesneuvelde Amerikaanse militairen zijn te raadplegen op de websites van de American Battle Monuments Commission en van de U.S. Department of Veterans Affairs. De databases van de AMBC bevatten de namen van diegenen die op overzeese erebegraafplaatsen rusten, het Department of Veteran Affairs beschikt over de namen van omgekomenen die naar de Verenigde Staten zijn gerepatrieerd en daar op officiële begraafplaatsen ter aarde zijn besteld.
Groot-Brittannië
Zie voor de Britse 'service records': http://www.veterans-uk.info/service_records/service_records.html/
Een database met de namen van omgekomen Commonwealth-militairen (Britten, Canadezen, Indiërs, Australiërs, Nieuwzeelanders en Zuidafrikanen) is te raadplegen via de website van de Commonwealth War Graves Commission.
Canada
Military Records Section
395 Wellington Street
Ottawa, K1T ON3
Canada
Duitse militairen
Voor gegevens van individuele Duitse militairen kan contact opgenomen worden met twee afdelingen van het Duitse Nationaal Archief:
Afdeling Personenbezogene Auskünfte zum Ersten und Zweiten Weltkrieg in Berlin-Reinickendorf (de voormalige Deutsche Dienststelle WASt):
Bundesarchiv
Abteilung PA
Eichborndamm 179
13403 Berlin
Tel: 00 49 304 190 444 0
E-mail: poststelle-pa@bundesarchiv.de
En het Nationaal Archief, afdeling Militair Archief:
Bundesarchiv-Militärarchiv
Wiesentalstraße 10
79115 Freiburg
tel: 00 49 761 478 170
e-mail: militaerarchiv@barch.bund.de
Bij deze twee afdelingen berusten de bewaard gebleven persoonsdossiers van (voormalige) militairen die in de Duitse strijdkrachten hebben gediend (incl. buitenlanders in Duitse krijgsdienst). Daar veel van dit materiaal verloren is gegaan, is echter van lang niet alle (voormalige) Duitse militairen nog een dossier aanwezig.Bekijk voor meer informatie de website van het Bundesarchiv.
Over Duitse militairen die zijn gesneuveld of vermist zijn geraakt, is mogelijk informatie te verkrijgen bij de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V., de Duitse Oorlogsgravenstichting:
Op de website van de Volksbund kan men zoeken in een database van gevallenen (‘Gräbersuche’).