Kan ik bij het NIOD achterhalen wie mijn Duitse, Canadese, Britse of Amerikaanse vader is?
Duitse vaders
In haar boek 'Wie geschoren wordt moet stil zitten' (2006) schat onderzoekster Monika Diederichs het totale aantal kinderen dat gedurende de bezettingsjaren door Duitsers bij Nederlandse vrouwen is verwekt op ongeveer 13.000 à 15.000 (pag. 124). De zoektocht van een kind naar de biologische vader is doorgaans een lange weg, die leidt langs vele instanties in Nederland en Duitsland.
Het NIOD beschikt in beperkte mate over documenten met betrekking tot in Nederland geboren kinderen van Duitse vaders. De kans is daarom groot dat de gezochte gegevens bij het NIOD niet (meer) voorhanden zijn.
In de hiernavolgende collecties van het NIOD kunt u gegevens vinden over in Nederland geboren kinderen met een Duitse vader:
Collectie 088: Arbeitsbereich der NSDAP in den Niederlanden
Deze collectie bevat een verzameling archiefstukken van verschillende afdelingen en verenigingen, ressorterend onder de in Nederland actieve afdeling van de 'Nationalsozialistische Deutsche Arbeiter Partei' (NSDAP), de Duitse nazi-partij. Deze archieven zijn slechts zeer fragmentarisch bewaard gebleven. Vermoedelijk is het meeste verloren gegaan (vernietigd) in september 1944, toen de geallieerde troepen in aantocht waren.
Een van de afdelingen van de NSDAP was de 'Nationalsozialistische Volkswohlfahrt' (NSV). De NSV was actief op het gebied van volksgezondheid en -welzijn en nam tijdens de oorlog steeds meer overheidstaken op zich, zoals de kinder- en jeugdzorg. Aanvankelijk werd de NSV alleen opengesteld voor de zogenaamde 'Volksduitsers' (met Nederlanders gehuwde Duitse vrouwen of tot Nederlander genaturaliseerde Duitsers), later ook voor alle Nederlandse staatsburgers. Daardoor waren vooral veel Nederlandse vrouwen lid van de NSV, welk lidmaatschap vele voordelen bood, zoals de toewijzing van extra levensmiddelen en kolen. Ook van NSV-instellingen als de 'Mütter-, Entbindungs- und Säuglingsheime' (klinieken waar kinderen werden geboren) konden zij gebruik maken. Helaas is over deze klinieken weinig bekend. Van de bekendste in Nederland, de Boerhaave-kliniek te Amsterdam, is in ieder geval geen archief bewaard gebleven.
De inventarisnummers 252, 253, 254 en 257 uit collectie 088 bevatten correspondentie en dossiers van de afdeling 'Wohlfahrtspflege' van de NSV, die betrekking hebben op individuele ondersteuningsgevallen op het gebied van familiehulp, jeugdzorg en voogdij- en adoptiezaken.
Collectie 020: Generalkommissar für Verwaltung und Justiz (VuJ)
Ook voor deze collectie geldt dat het zeer fragmentarisch bewaard is gebleven. Onder VuJ vielen zeer veel verschillende afdelingen, veelal te maken hebbend met juridische aangelegenheden. Voor vragen aangaande geboortes komen twee afdelingen in aanmerking:
1. De 'Abteilung Angelegenheiten Deutscher Staatsangehöriger', met daaronder 'Deutsche Standesbeamten' (ambtenaren van de Duitse burgerlijke stand) en de 'Amtliche Deutsche Beratungsstellen' (deze beratungsstellen waren o.a. actief op het terrein van gezinsondersteuning, voogdijzaken, en erkenning van vaderschap van Duitsers). Documenten van deze afdeling zijn te vinden in collectie 020, inventarisnummers 1956 t/m 2023.
2. Het 'Vormundschaftsgericht', een onderdeel van het 'Deutsches Landesgericht in den Niederlanden’. Deze rechtbank was belast met uitspraken betreffende voogdijkwesties. De dossiers van het 'Vormundschaftsgericht' zijn te vinden in collectie 020, inventarisnummers 6404 t/m 6981.
Bij het Nationaal Archief in Den Haag bevindt zich het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Mogelijk is na de oorlog een onderzoeksdossier op naam van een moeder aangelegd, waarin ook iets wordt vermeld over een Duitse vader.
Duitse militairen die een kind verwekten in bezet gebied moesten dat bij de Wehrmacht melden. Een groot gedeelte van deze registratie bevindt zich thans bij de:
Afdeling Personenbezogene Auskünfte zum Ersten und Zweiten Weltkrieg in Berlin-Reinickendorf (de voormalige Deutsche Dienststelle WASt)
Bundesarchiv
Abteilung PA
Eichborndamm 179
13403 Berlin
Tel: 00 49 304 190 444 0
E-mail: poststelle-pa@bundesarchiv.de
In Nederland bestaat een speciale werkgroep waar men terecht kan met vragen, de Contactgroep Kinderen Duitse Militairen (CKDM).
Canadese, Britse of Amerikaanse vader
Het NIOD beschikt niet over archieven waarin informatie over Canadese, Britse of Amerikaanse vaders van zogeheten bevrijdingskinderen te vinden zou kunnen zijn.
Specifiek over in Amsterdam geboren bevrijdingskinderen en hun verwekkers is mogelijk informatie te vinden in het Stadsarchief van Amsterdam. Daar berust namelijk het Archief van de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst; Bureau Alleenstaande Ouders: dossier 'bevrijdingskinderen' (archiefnummer 30496). Neem wel eerst contact op met het Stadsarchief voor de voorwaarden voor inzage in dit archief:
Stadsarchief Amsterdam
Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam
Postadres: Postbus 51140, 1007 EC Amsterdam
Telefoon: +31 (0)20-2511511
E-mail: informatie@stadsarchief.amsterdam.nl