Wat heeft het NIOD over de Deutsche Polizeigefängnis te Scheveningen (‘Het Oranjehotel’)?

Verschillende collecties van het NIOD bevatten gegevens over de Polizeigefängnis Scheveningen, zoals de officiële Duitse naam van ‘Het Oranjehotel’ in Scheveningen luidde. Een deel van de gevangenenregistratie is terug te vinden in het archief van het NIOD, al gaat het slechts in zeer beperkte mate om uitgebreide persoonsdossiers. Aan de hand van de diverse registratielijsten valt vaak wel na te gaan wie er vast hebben gezeten in Het Oranjehotel en voor hoelang. Een volledige registratie is helaas niet bewaard gebleven.

Kijk in de inventarissen voor een volledig overzicht van NIOD-stukken met betrekking tot het Oranjehotel.

Van de belangrijkste archieven en collecties volgt hier een overzicht.

Collectie 250b: Gevangenissen in Nederland

De stukken over geregistreerde gevangenen zijn vooral terug te vinden in deze collectie. Inzake Scheveningen gaat het hier voor een deel om stukken uit de oorlogsperiode, een ander deel betreft materiaal dat na de oorlog verzameld is door de Stichting Oranjehotel:

Het "Oranjehotel". Hierin vindt u onder andere registers van binnengebrachte en vrijgelaten gevangenen, diverse lijsten of inschrijvingsgegevens van arrestanten, een serie strafdossiers van gevangenen, dienstvoorschriften, brieven en (naoorlogse) verslagen van gevangenen en stukken over het bewakingspersoneel. NB: de inventarisnummers 120, 121, 123-126, 132, 149-159 en 196 van archief 250b zijn slechts raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van de directeur van het NIOD. U kunt dit aanvragen via het formulier Toestemming Archief.

Stichting Oranjehotel. Dit gedeelte bevat correspondentie over en van het naoorlogse Comité Oranjehotel en de daaruit voortgekomen Stichting Oranjehotel, verantwoordelijk voor de ‘blijvende herinnering aan het Oranjehotel’.

Collectie 850: Stichting 'Oranjehotel'

In 1950 werd het Comité Oranjehotel omgezet in een Stichting, die verantwoordelijk werd voor de herinnering aan en herdenking van de Scheveningse gevangenis. Sinds 1946 vindt er jaarlijks een herdenking plaats in de cellenbarakken. De ‘Doodencel 601’ wordt door de Stichting in stand gehouden. In september 2019 is door de Stichting het Nationaal Monument Oranjehotel geopend. Collectie 850 bevat onder andere bestuursstukken, ledenlijsten, correspondentie, onderwerps- en persoonsgebonden informatie, artikelen, audiovisuele media, organisatorische stukken m.b.t. de jaarlijkse herdenkingen in het Oranjehotel en enkele objecten.

Collectie 197b: Redactie Gedenkboek Oranjehotel

In 1946 verscheen Gedenkboek van het “Oranjehotel” : Celmuren spreken, gevangenen getuigen van E.P. Weber (vanaf mei 1945 de nieuwe commandant van de gevangenis). In 1982 kwam de derde druk uit, met enkele aanvullingen. Collectie 197b bevat het onderzoeksmateriaal voor dit boek, waaronder aantekeningen, correspondentie, voorstudies, tekstontwerpen, drukproeven en getuigenverslagen.

Archief 276: Bosch, ds. D.A. van den

Dirk Arie van den Bosch (1884-1942) was een populaire predikant in Den Haag en zat gevangen in Scheveningen en kamp Amersfoort, waar hij om het leven kwam. Het archief bestaat voornamelijk uit brieven, legaal en clandestien, die dominee Van den Bosch tijdens zijn gevangenschap in het Oranjehotel en Kamp Amersfoort heeft geschreven.

Archief 297: Boellaard, W.A.H.C.

Ook de verzetsstrijder W.A.H.C. Boellaard (1903-2001) zat gevangen in Scheveningen. Zijn persoonlijke archief bevat notities en brieven die clandestien uit Scheveningen zijn gesmokkeld. NB: Dit archief is slechts raadpleegbaar na verkregen schriftelijke toestemming van de directeur van het NIOD. U kunt dit aanvragen via het formulier Toestemming Archief.

Deel deze pagina