Oorlog voor de Rechter
Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), het grootste oorlogsarchief van Nederland, wordt digitaal toegankelijk voor een breed publiek. Met deze ambitieuze doelstelling start het project Oorlog voor de Rechter.
Vier organisaties slaan de handen ineen om het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) te digitaliseren en de gedigitaliseerde archiefstukken leesbaar en doorzoekbaar te maken door middel van kunstmatige intelligentie. Vanaf 2025 is het CABR openbaar voor publiek en zullen de eerste dossiers te vinden zijn via www.oorlogvoorderechter.nl. Er wordt daarbij rekening gehouden met de AVG-privacyregels, waardoor sommige documenten online nog niet beschikbaar zullen zijn.
Gezamenlijk project
Oorlog voor de Rechter is een gezamenlijk project van het Nationaal Archief, Netwerk Oorlogsbronnen, het Huygens Instituut en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. De archiefstukken uit het CABR worden gedigitaliseerd met naar verwachting een gemiddelde productie van 152.000 scans per week. Met kunstmatige intelligentie wordt alles vervolgens digitaal leesbaar en doorzoekbaar gemaakt. Om de documenten uit het CABR beter te begrijpen en te plaatsen binnen een bredere context worden ze verrijkt met achtergrondinformatie. Ook wordt er doorverwezen naar bronnen die over hetzelfde onderwerp gaan uit andere collecties van het CABR.
Gedurende het project gaan de betrokken partijen in gesprek met belangenorganisaties over de omgang met persoonsgegevens. De mogelijkheid om dwars door het CABR te zoeken zal nieuwe inzichten geven over gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog, in al zijn diversiteit en vanuit verschillende perspectieven. Het project loopt tot 2027.
Centraal Archief Bijzonder Rechtspleging
In het CABR bevinden zich dossiers van zo'n 300.000 personen die verdacht werden van collaboratie met de Duitsers. De bijna 4 kilometer aan dossiers kunnen getuigenverslagen, lidmaatschapskaarten van de NSB, dagboeken, gratieverzoeken en soms foto’s bevatten. Het grootste deel van de verdachten bleek onschuldig. Twintig procent is uiteindelijk veroordeeld door een bijzonder gerechtshof of tribunaal en bijna 1900 van hen kregen daarbij een gevangenisstraf van tien jaar of meer opgelegd.
